دیکشنری بسته بندی

تعریف مقوای کارتن
مقوای کارتن یک ماده ی خام برای تولید کارتن است. هر ساله در اروپا ۷ میلیون تن از این کالا تولید می شود درحالی که گزینه های بی شماری وجود دارند، یک چهارم انواع مختلف مقواهایی که مورد استفاده قرار می گیرند، خرد می شوند. همه مقواها از منابع تجدیدشدنی ساخته می شوند.
همه ی درجه های آن از چند لایه ی کاغذ ساخته می شود . تفاوت این چهار درجه بندی از موادی مشخص می گردد که برای ساخت هر لایه مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از آن تماماً خمیر کاغذ هستند و برخی کاملا از فیبر ساخته شده اند و برخی نیز ترکیبی از این دو ماده ی خام را در خود دارند. در صفحات این مجموعه ۴ نوع مقوای کارتن نشان داده شده و توضیح کوتاهی درباره ی آن ها آمده است. این که چطور ساخته می شوند و برای چه کاری مورد استفاده قرار می گیرند.
همه ی کارتن هایی که در اروپا ساخته می شوند پوششی بر روی سطح فوقانی خود دارند. این قسمت به گونه ای طراحی شده که بتواند برای چاپ و توضیحات محصول استفاده شود. با این حال، ممکن است در برخی کارتن ها برای کاربردهای خاص این پوشش وجود نداشته باشد. مقوای کارتن دارای وزن های گوناگونی است. وزن کارتن ها از ۱۶۰ گرم آغاز می شود و به بیش از ۶۰۰ گرم نیز می رسد.
به علاوه در درجات پایین گونه های مختلفی وجود دارند که برای کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال، افزودنی های خاص می توانند به مقوای کارتن اضافه شوند و آن را در مقابل آب و رطوبت محافظت کنند تا برای استفاده در بخش غذاهای سرد و یخ زده به کار آیند. پوشش پلاستیکی برای سطح بیرونی نیز می تواند استفاده شود تا مانعی برای نفوذ آب و روغن به بیرون باشند. در مقوای کارتن همچنین می توان ورقه های فویل یا پلی استر را روی هم قرار داد تا پوششی فلزی به وجود آید. این انواع مختلف کارتن ها بسیار گسترده هستند و همچنینی انواع دیگری نیز مانند موارد خاصی برای اشعه ی مایکرویو و کارتن های امنیتی وجود دارند.

توصیف کاغذ و فیبر بازیافتی
مقوای کارتن از انواع مختلفی از کاغذ یا ترکیب انواع مختلف آن ساخته می شود. برخی از انواع کاغذها به شرح زیر هستند:

کاغذ شیمیایی– با پختن خرده چوب ها فیبرهای سلولزی از چوب گرفته می شوند و کاغذ شیمیایی ساخته می شود.

کاغذ مکانیکی – با کوبیدن و پالودن فرآیند، فیبرهای سلولزی از آن گرفته می شوند و کاغذ مکانیکی ساخته می شود.
کاغذ فیبر بازیافتی – این نوع کاغذ با استفاده از مواد ساخته شده ی قبلی با فیبرهای سلولزی تولید می شود. مواد لازم برای ساخت کاغذ فیبر بازیافتی از کاغذهای باطله و بسته ها گرفته می شوند.

انواع مقوای کارتن
مقوای سفید شده
این نوع معمولا از کاغذ شیمیایی سفید با دو یا سه لایه برای پوشش سطح فوقانی و یک لایه در پشت ساخته می شود. این کارتن در لوازم آرایشی، دارو، دخانیات و بسته بندی های لوکس مورد استفاده قرار می گیرد.

مقوای سفید نشده
این نوع معمولا از کاغذ خاص سفید نشده با دو یا سه لایه برای پوشش سطح فوقانی ساخته می شود. در برخی موارد از سطح سفیدی برای پشت مقوا استفاده می شود. این مقوا برای بسته بندی نوشیدنی ها مانند بطری ها، قوطی ها مورد استفاده قرار می گیرد زیرا بسیار محکم بوده و در برابر آب مقاوم است. همچنین در جاهایی که مقاومت بسته بندی مطرح است از این نوع کاغذ استفاده می شود.

مقوای چندلا
این نوع معمولا از لایه های کاغذ مکانیکی بین دو لایه ی کاغذ شیمیایی با بیش از سه لایه برای سطح فوقانی و یک لایه برای پشت مقوا ساخته می شود. از این نوع مقوا برای بسته بندی نوشیدنی ها، داروها، غذاهای سرد و منجمد، شیرینی ها و دیگر محصولات استفاده می شود.

تراشه های سفید
این نوع معمولا با استفاده از فیبرهای بازیافتی ساخته می شود. این مقوا از چندین لایه تشکیل شده که هر کدام از درجه هایی از مواد خام انتخاب شده اند. این مقوا دارای دو یا سه لایه پوشش سطح فوقانی و یک لایه برای سطح پشتی است. این مقوا کاربرد بسیاری در غذاهای سرد و منجمد، غلات صبحانه، کفش ها، دستمال های کاغذی، اسباب بازی ها و محصولات دیگر دارد. سطح پشتی معمولا سفید یا خاکستری است.

ویژگی های مقوای کاتن
وزن
وزن هر مقوا برحسب گرم به مترمربع است. کاغذهای با وزن بیش از ۱۶۰ گرم کاغذ کارتن گفته می شوند زیرا در این سطح است که یک ماده ی فیبری می تواند برای بسته بندی سفت و محکم شود. بیش تر مقواهای بسته بندی از وزنی معادل ۱۶۰ گرم تا ۶۰۰ گرم هستند.

ضخامت
فاصله بین دو سطح ورقه ی مقوا برحسب یک هزارم میلی متر محاسبه می شود. مواد استفاده شده در مقوای بسته بندی دارای ضخامتی از ۳۰۰ تا ۸۰۰ هزارم میلی متر هستند.

جرم
جرم فشردگی مقوا را برحسب کیلوگرم بر متر مکعب نشان می دهد.

حجم
حجم کارتن بر حسب مترمکعب بر کیلو گرم محاسبه می شود.
کارتنی که حجیم است گفته می شود که دارای حجم بالاست. مقوای فشرده دارای حجم پایین است. مقواهای با حجم بالا معمولا محکم تر و ضخیم تر از مقواهایی با همان وزن و حجم پایین هستند.

جهت شیاری
هنگامی که مقوای ساخته شده از کاغذ فیبری همسو با بافت مقوا باشد. این بدان معناست که این مقوا در آن سو همیشه محکم تر و قوی تر است.
بنابراین جهت شیاری در زاویه ی درستی از عرض بافت قرار داد. از لحاظ چروک خوردگی، یک چروک در جهت شیاری بهتر از یک چروک موازی با جهت شیاری است.

خشکی (سفتی)
خشکی مقوا یکی از مهم ترین ویژگی های آن است. تقاضا برای خشک بودن مقوا از مراحل حمل و نقل تا قفسه های فروشگاه و مصرف کننده نیز وجود دارد. مقوای کارتن تنها ماده ای است که توانایی ارائه ی محکمی بالا بر واحد وزن را داراست. مقوا بدون خشکی نمی تواند اولین نقش خود را که حفاظت از محتویات بسته بندی است به انجام رساند.

قدرت فشردگی
هنگامی که کارتن ها بر روی یکدیگر قرار می گیرند، لایه ی تحتانی معمولا دارای بیشترین فشار است. برای جلوگیری از خراب شدن کارتن، مهم ترین ویژگی آن استفاده از بهترین مواد برای قدرت فشردگی مناسب است.

قدرت پاره شدن
نیروی لازم برای پاره کردن یک صفحه مقوا با شکاف موجود. این مسئله بسیار مهم است. مثلاً پاره کردن یک نوار زمانی انجام می گیرد که بسته بندی باید باز شود.

قدرت سطح
قابلیت مقوای کارتن برای تحمل فشار بر سطح آن، مثلا چسبناکی جوهر پرینت بسیار مهم است. سطح مقوا نباید در طی فرآیند چاپ با رنگ چاپ پاره شود.

همواری سطح
میزانی که نشان می دهد سطح مقوا چقدر هموار است. یک مقوای هموار برای چاپ و داشتن ظاهری زیبا مناسب تر است.

دوام بُعدی
مقاوم دربرابر تغییرات بُعدی در مقوا به دلیل تغییرات در ویژهایی همچون رطوبت محتویات. دوام بُعدی در طی فرآید چاپ و تبدیل بسیار مهم است تا از خطاهایی همچون منطبق نبودن جلوگیری شود ( به بخش ثبات مراجعه کنید).

تختی
قابلیت مقوا برای تخت ماندن در طی فرآیند چاپ و تبدیل

سفیدی
ظاهر سفید مقوا. سفیدی مقوا به وسیله ی یک ارزش تعیین می شود.

شفافیت
شفافیت ویژگی است که در دو مقوله ی مختلف مورد استفاده قرار می گیرد:
۱. به هنگام بازتولید تصویر، شفافیت شدت رنگ ها را توصیف می کند که به آن درخشندگی نیز می گویند. یعنی تصویر چقدر تاریک و یا روشن است.
۲. شفافیت درصد نوری است که از سطح مقوا در طول موج ۴۵۷ نانومتر بازتاب می شود.

براقی
هر چه نور بیش تری از سطح کارتن بازتاب شود، براقی بیش تری وجود خواهد داشت.

کدری
کدری میزان ظرفیت مقوا برای محو کردن آن چیزی است که در پشت آن قرار دارد و برحسب درصد بیان می شود. یک درصد بالا به معنای شفافیت پایین مقواست. مقوایی که ۱۰۰ درصد کدری دارد، کاملاً غیرشفاف است. میزان کدری بستگی به آن دارد که مقوا چقدر نور را پراکنده و جذب می کند. کدری هنگامی که هر دو طرف مقوا باید چاپ صورت گیرد، بسیار مهم است.

روش های چاپ
پرس حروف
در این روش چاپ جوهر به قسمت های برجسته ی غلطک چاپ مالیده می شود و سپس به سطح مقوا منتقل می گردند.

گراور
گراور روش چاپی است که در آن قسمت های تصویری که می خواهد چاپ شود به قطعات کوچکی در می آید و بر روی غلطک های چاپ حکاکی می شوند و با جوهر پر می گردند. دستگاه های چاپ گراور به سرعت می چرخند تا با سرعت بیش تری چاپ کنند.

فلکسوگرافی
در این روش بخش های تصویری که می خواهند چاپ شوند برجسته تر می شوند. صفحه ی چاپ از جنس کائوچو یا بسپارنوری است.
مزیت فلکسوگرافی این است که می تواند برای چاپ بر روی بسیاری از مواد مورد استفاده قرار گیرد. حتی جوهرهای آبکی نیز می توانند استفاده شوند.

چاپ دیجیتال
یک دستگاه فشار چاپی که اطلاعات را مستقیما از کامپیوتر به یک چاپگر کامپیوتری بر روی مقوا چاپ می کند. بنابراین نیازی به ساخت صفحات چاپی نیست. مزیت این نوع چاپ سرعت بالا و کم هزینه بودن چاپ برای مصارف کوچک است.

چاپ آفست
آفست رایج ترین روش در چاپ مقواست. بیشترین روش مورد استفاده چاپ در مقوا آفست ورقه ای است که در آن دستگاه فشار چاپی بر روی صفحات مقوایی قرار می گیرد. این روش با آفست بافتی که با قرقره انجام می شود، تفاوت دارد.
آفست یک روش چاپ غیرمستقیم است. جوهر مستقیماً از صفحه ی چاپ به صفحه ی مقوا منتقل نمی شود. غلطک چاپ جوهر را جدا کرده و به غلطک روکش کائوچویی منتقل می کند. این غلطک تصویر جوهری را به صفحه ی مقوایی انتقال می دهد. آفست معمولا چاپ مسطحی است که در آن قسمت های تصویری که می خواهد چاپ شود از نواحی بدون تصویر با استفاده از اعمال شیمیایی جدا می شوند.

اصطلاحات چاپ
صفحه ی چاپ
تصویر چاپی که در چاپ آفست استفاده می شود.

روکش کائوچو
یک صفحه ی کائوچویی که تصویر چاپی را در چاپ آفست از غلطک چاپ به صفحه ی مقوا منتقل می کند.

جوهر چاپ
ماده ی رنگی که از صفحه ی چاپ با کمک دستگاه به سطح مقوا منتقل می شود.

جلا دادن
انواع گوناگونی از جلا دادن وجود دارد که همه ی آن ها دارای مزیت ها و ویژگی های مخصوص به خود هستند. سطح مقوا جلا داده می شود تا آن را از خراش محافظت کرده یا از کثیف شدن آن جلوگیری کند. جلا دادن می تواند برای تاکید بر شفافیت بیش تر طرح نیز صورت گیرد. جلا دادن هم در دستگاه فشار چاپ و هم به صورت جداگانه می تواند انجام گیرد.
جلای چاپی – یک جلای روغنی که در دستگاه چاپ پخش می شود و مقوا را از خراش محافظت می کند.
جلای امولسیون – که در دستگاه چاپ در محل جلا دادن پخش می شود.
جلای UV – که هم به طور مستقیم با دستگاه چاپ و هم با ماشین جلادهنده انجام می گیرد و سطح مقوا را شفاف می کند.

محلول رطوبتی
در چاپ آفست بافتی استفاده می شود. محلول رطوبتی دارای سه نقش در چاپ آفست است:
• حصول اطمینان از این که جوهر به نواحی بدون تصویر نفوذ نکرده باشد.
• تمیز کردن قطعه های مقوا
• خنک کردن دستگاه
از آنجایی که محلول رطوبتی در چاپ آفست موردنیاز است، دوام بُعدی و همواری مقوا بسیار مهم است.
ثبات
هنگامی که همه ی جوهرهای چاپ در کنار یکدیگر قرار می گیرند مثلا تصاویر رنگی جداگانه یا طی برش، پوشش و غیره. عدم انطباق زمانی رخ می دهد که رنگ های جداگانه ی تصویر دقیقاً بر روی یکدیگر چاپ نشوند. عدم انطباق تصویر نامشخصی را به وجود می آورد. برای جلوگیری از عدم انطباق باید صفحه مقوایی از نظر ابعاد ثابت باشد.

چاپ سایه روشن
چاپی که در آن تصاویر رنگی به شکل نقطه های کوچکی هستند. اندازه ی نقطه ها شدت رنگ را تعیین می کنند. ترکیب رنگ های مختلف یک اشکال بسیاری را خلق می کنند.

خط کشی صفحه
خط کشی صفحه (که معمولا وضوح سایه روشن نیز گفته می شود) چندین خط برحسب طول است. این خط ها بر حسب اینچ اندازه گیری می شوند. هر چه مقدار اینچ بیش تر باشد، جزئیات در تصویر بیش تر مشخص هستند. نوع مقوا و انتخاب روش چاپ، خط کشی را که در طی چاپ انجام می گیرد تحت تاثیر قرار می دهند.

عملیات تکمیل (تمام کاری)
لایه سازی
صفحه ی چاپ شده با یک لایه ی پلاستیک یا فویل فلزی پوشانده می شود. دو نوع ورقه وجود دارد: ورقه ی شفاف و ورقه ی مات. آن با ماشین لایه سازی مخصوص به وجود می آیند. این لایه سازی محافظ خوبی در برابر آلودگی، رطوبت و ساییده شدن است. لایه سازی برای مصارف زیباسازی نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

چسباندن
متصل کردن دو یا چند صفحه مقوایی با چسب یا موم برای درست کردن یک صفحه.

درجه بندی
یک خط نازک بر روی صفحه مشخص می شود تا یک مفصل انعطاف پذیر را به وجود آورد. خط دوم پایاتر از خط تلاقی دو سطح جعبه (خط چروک) است.

خط چین
زمانی رخ می دهد که صفحه ی مقوایی برای شکل گیری بریده می شود. بعد از چاپ خط چین و خط برش به طور همزمان در ماشین مخصوص مشخص می شوند. خط چین و خط برش می توانند با برجسته کردن نیز انجام گیرند.

شکاف ها
شکاف ها بخش های غیر خط چینی هستند که بخش های مشخص نشده را کنار هم نگه می دارند تا در طی فرآیند تغییرشکل نگه داشتن صفحات را کنار هم آسان سازند.

سوراخ کردن
یک ردیف سوراخ که پاره کردن برای مثال یک کوپن یا بلیط را آسان تر می کند.

خط چین کردن
برای آن که تا زدن آسان تر شود، یک خط تا یا خط چین دار درست می شود. یک خط چین درست مانند لولا عمل می کند و هدف از ایجاد آن، ساخت شکل مطلوب از یک کارتن یا کالای چاپ شده است.

برجسته کردن
برجسته کردن بدین معناست که مقوای کارتن به خوبی و با الگوهای برجسته شکل گرفته باشد. قبل از آن که صفحه مقوایی برجسته شود، اغلب چاپ شده و با فویل پوشیده می شود. اگر نقش برجسته بالا آمده باشد به آن برجستگی مثبت و اگر فرو رفته باشد به آن برجستگی منفی گفته می شود. برجسته سازی که بدون چاپ جوهری صورت گرفته باشد، برجسته سازی ناپیدا گفته می شود.
برجسته سازی می تواند طرحی را به وجود آورد که کل سطح را بپوشاند.

مهرزنی با فویل داغ
متن یا الگو در فویل فلزی با کمک گرما بر روی مقوا زده می شود.

تاخوردن بدون خط چین اولیه
هنگامی که صفحه ی مقوایی بدون خط چین های موجود یا درجه بندی تا می خورد. این کار معمولا در ماشین مخصوص تازنی انجام می گیرد.

تا زدن/ سوار کردن
خط چین ها و خط های ممتد در صفحه مقوایی، یک کارتن را می سازند.